اندودنتیكس شاخه اي از دندانپزشكي است كه با بيمارهاي پالپ دندان سر و كار دارد پالپ شامل بافت پيوندي اعصاب و رگ هاي خوني است كه دندان را تغذيه مي كند … (بخصوص در زمان رويش آن) وقتي دندان كامل شد و رشد كردن متوقف گرديد پالپ را مي توان از دندان خارج كرد و دندان همچنان به بقاي خود ادامه دهد.اين به اين علت است كه دندان از رگ هاي خوني اطراف ريشه هم تغذيه مي گيرد به برداشتن پالپ اصطلاحاً درمان Endodontics گفته مي شود اما به آن درمان ريشه هم مي گويند.
علت های درمان ريشه
- عفونت يا آسيب غير قابل برگشت به پالپ
- يك پوسيدگي درمان نشده
پوسیدگی عامل عمده عفونت پالپ است. در پوسيدگي مينا و عاج دندان را برداشته شده و نفوذ باکتری ها به داخل پالپ صورت میگیرد و باعث عفونت پالپ میشود. اين عفونت به درمان آنتي بيوتيك جواب نمي دهد (به علت محدوديت جريان خون در منطقه پالپ)پالپ همچنين در اثر ضربه يا شكستگي يا كارهاي وسيع ترميمي مثل انجام چندين كار ترميمي روي دندان در يك دوره زماني نيز ممكن است آسيب ببيند گاهي اوقات يك درمان معمولي دندانپزشكي مثل روكش مي تواند منجر به التهاب پالپ گرديده و نياز به درمان اندو می با شد.در خيلي موارد ممكن است پالپ ملتهب شود ولي عفونت نداشته باشد و بعد از مدتي بهبود يابد اما اگر با درد و تورم همراه باشد نياز به درمان ريشه وجود دارد.وقتي پالپ عفونت كرد عفونت ممكن است استخوان اطراف را هم درگير كند و باعث آبسه شود.هدف درمان ريشه حفظ دندان با برداشتن پالپ عفوني يا صدمه ديده درمان هر گونه عفونت و پر كردن كانال هاي خالي با يك ماده مخصوص است اگر درمان ريشه انجام نشود ممكن است نياز به كشيدن دندان پيدا شود.بهتر است كه دندان را به هر شكلي نگاهداري كرد. كشيدن دندان باعث حركت دندانها به سمت فضاي بي دنداني مي شود نگاهداري دندان طبيعي باعث مي شود از هزينه زياد بعدي جلوگيري كرد.اگر دنداني كه نياز به اندو دارد بدون درمان باقي بماند نه تنها باعث از دست رفتن دندان مزبور مي شود بلكه موجب پخش عفوت به ساير جاهاي بدن هم مي گردد.دنداني كه اندو مي شود ممكن است با يك پر كردگي ساده آمالگام يا كامپوزيت ترميم شود در اكثر مواقع مجبوريم دندان را روكش كنيم.
علايم عفونت دندان
- اگر دندان شما عفونت در پالپ داشته باشد ممكن است در ابتدا هيچ دردي احساس نكنيد اما اگر درمان نشود عفونت باعث درد و تورم مي شود در بعضي موارد آبسه تشكيل مي شود كه گاهي ممكن است احتياج به كشيدن دندان شود
- وقتي دنداني كه روي آن گاز زده مي شود يا حتي موقع لمس يا فشار احساس درد كنيد.
- حساسيت به گرما
- حساسيت به سرما كه بيشتر از چند ثانيه طول بكشد.
- تورم نزديك دندان درگير
- دندان تغيير رنگ يافته و يا بدون درد
- دندان شكسته شده
بر اساس بعضي فاكتورها درمان ممكن است یک يا چند جلسه طول بكشد يك دندان ممكن است براي اطمينان از حذف عفونت نياز به چندين جلسه درمان باشد بعضي وقت ها به علت موقعيت بد دندان تعداد ريشه ها و خميدگي ريشه ها و ساير دلايل جلسات به درازا مي كشد. در طي درمان ابتدا به پالپ دسترسي مي يابيم آنگاه پالپ ناحيه تاج را برداشته و سپس بافت عصبي ناحيه ريشه حذف مي شود. اين كار با استفاده از دستگاه هاي مختلف از جمله راديوگرافي، فايل ها، دستگاه هاي روتاري جديد و اپکس فایندر و … انجام مي شود.پس از شستشو و تميز كردن و فرم دادن كانال هاي ريشه ها، ريشه ها با يك ماده مخصوص به نام گوتا پرکا پر شده و سپس تاج دندان با مواد مخصوص ترميم مي شود.
اقدامات پس از درمان ریشه دندان
بهتر است از خوردن و فشار زياد در ناحيه درمان 3-2 روز خودداري كرد. پس از درمان لازم است دوباره دندانپزشك ملاقات شود تا مشكلات احتمالي رفع شود.
مشكلات شايع
پس از درمان ريشه مثل ديگر درمانهاي پزشكي يا دندانپزشكي ممكن است مشكلاتي رخ دهد.ممكن است باكتري ها در طي درمان اندو به سمت انتهاي ريشه و بافت هاي نگهدارنده حركت داده شوند كه باعث تورم و التهاب در نوك ريشه مي شود در اين شرايط بايستي از مسكن ها و گاهي آنتي بيوتيك ها استفاده شود.در طي درمان ممكن است ديوارهاي دندان هم سوراخ شود يا گاهي ديواره ريشه در طي درمان سوراخ يا آسيب ببند.به هر حال خيلي از مشكلات ممكن است در طي اين درمان اتفاق بيفتد كه براي هر كدام راه حل جداگانه اي وجود دارد.اكثر موارد درمان ريشه بدون درد خواهد بود (چه در طي درمان چه پس از درمان) گاهي اوقات به علت وجود عفونت شديد ممكن است بيحسي كامل نشده و مقداري درد در حين كار وجود داشته باشد كه البته پس از اندكي كار از بين خواهد رفت.